![]() |
Tweet |
Hastalıklara neden olan mikroplar, el sıkışma, toplu taşıma araçlarını kullanma ya da yemek yemek gibi günlük hayatın sıradan davranışlarından sonra kolaylıkla yayılabiliyor. Korunmanın en önemli yolu ise el yıkamaktan geçiyor... Yetişkinlik döneminde bunun bir alışkanlık olarak sürdürülmesinin yolu ise çocukluktan başlıyor. Bu nedenle küçük yaşlardan itibaren çocuklara kazandırılması gereken bu önemli alışkanlık için ailelere, öğretmenlere ve sağlık çalışanlarına da önemli görevler düşüyor.
Her yaş grubundaki çocuğun becerilerine göre bu davranışı gerçekleştirebilmeleri zaman alabiliyor. Henüz yürüyemeyen çocukların ellerinin ebeveynleri tarafından yıkanması gerekirken, çocuklar büyüdükçe bu konuda sadece gözlemci ve yönlendirici olmak yeterli oluyor. El yıkama alışkanlığının kazandırılmasının ana babalar için zorlu ve sabır gerektiren bir süreç olduğunun altına çizen Sosyal Pediatri uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz ve Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, çocuklarımıza doğru el yıkama alışkanlığını kazandırmaya yardımcı olacak bazı stratejileri sıralıyor…
Mutlaka sabun kullanın
Ellerin en az 20 saniye boyunca ve mutlaka sabun kullanarak yıkanmasını sağlayın. Ortak kullanım alanlarında sıvı sabunları tercih edin. Katı sabun kullanılacaksa da, sabunu su birikmeyen bir kapta ve kullanıldıktan sonra köpüğü alınmış olarak bırakın.
Ellerin temizlendiğinden emin olun
El yıkama sırasında her iki avuç içi, dışı, parmak araları, başparmaklar, tırnaklar ve el bileğini de sıvazlayarak temizleyin. Yıkama bittikten sonra iyice durulayarak temiz bir havluyla kurulayın. Ortak alanlarda kağıt havlulardan yararlanın.
Uygun şartları oluşturun
Çok küçük yaştan itibaren çocukların el ve tırnak bakımını yaparak bu konuya aşina olması sağlayın. Önce kendi kucağınızda başlayın. Ayakta durabildiği dönemde ise yerden yükselterek veya boyuna uygun lavabolar seçerek sabunla el yıkayabilmesini için uygun ortamları sağlayın.
El yıkamayı eğlenceli hale getirin
Oyunun, çocuklara bir şeyler öğretmenin en kolay ve etkili yollarından biri olduğunu hatırlatan Sosyal Pediatri Uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz ,”Hem el yıkamanın önemini, hem de nasıl olması gerektiğini farklı oyunlar, şekiller ya da canlandırmalarla anlatabilirsiniz. Örneğin bir şarkı belirleyin ve elleri bu şarkı bitimine kadar birlikte söyleyin. Böylelikle acele etmesinin de önüne geçebilirsiniz. Ya da ellerini yıkarken onunla birlikte sayarak, bu işlemin ne kadar sürede tamamlandığını öğretebilirsiniz” diyor.
El yıkamanın önemini anlatın
Çocuklar için neyi neden yaptığının doğru şekilde anlatılmasının alışkanlıkların kazandırılmasında son derece önemli olduğunu belirten Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necmi Aksaray, ”Altı aylıktan itibaren okunan kitaplarla, iki yaşından itibaren de medya ile tanışan çocuğun dikkatini bu noktaya çekmeye çalışın. Konuyla ilgili çizgi filmler, kamu spotları, ilanlar, gazete, dergi haberlerine faydalı olacaktır” diye konuşuyor.
Onlara rol model olun
Çocukların doğduğu andan itibaren anne babası ve diğer yakınlarını izleyerek hayatı öğrenip deneyimlediklerini unutmayın. El yıkamanın önemini anlatmak için yapılabilecek en önemli şeylerden biri de sizin ellerinizi yıkamanızı görmesini sağlamak olacaktır. Alışkanlığının kazandırılmasında da aile içinde doğru davranış modellerinin sergileyerek doğal bir öğrenme ve uygulama alanı sağlayın. Sağlık kontrollerinde doktor ve hemşirelerin el yıkamaya dikkat çekmesi, okul eğitimi başladığında da öğretmenin konu üzerinde durması, denetlemesi, el yıkayan çocuğa vereceği olumlu geri bildirim de çok işe yarayacaktır.
Bu durumlarda mutlaka ellerinizi yıkayın…
- Öksürme, aksırma ve hapşırmadan sonra
- El sıkışma sonrasında
- Herhangi bir yemek ya da gıda hazırlamadan önce
- Yemeğe başlamadan önce ve sonra
- Toplu taşıma ve toplu yaşam alanlarını kullanıldıktan sonra
- Emzirme öncesi ve sonrasında
- Evcil hayvanlar da dahil olmak üzere tüm hayvanlara dokunduktan sonra
- Bebeklerin alt bezinin değiştirdikten sonra
- Tuvalet kullanımı sonrası
- Hasta bir kişiyi ziyaret etmeden önce ve sonra
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 25 | 19 | 3 | 3 | 52 | 19 | 60 | +33 |
2 | Fenerbahçe | 24 | 17 | 4 | 3 | 61 | 26 | 54 | +35 |
3 | Beşiktaş | 25 | 14 | 4 | 7 | 45 | 25 | 49 | +20 |
4 | Adana Demirspor | 25 | 12 | 4 | 9 | 47 | 27 | 45 | +20 |
5 | Trabzonspor | 25 | 13 | 7 | 5 | 42 | 32 | 44 | +10 |
6 | Başakşehir FK | 24 | 12 | 7 | 5 | 34 | 26 | 41 | +8 |
7 | Kayserispor | 25 | 12 | 11 | 2 | 39 | 36 | 38 | +3 |
8 | Konyaspor | 25 | 8 | 7 | 10 | 29 | 27 | 34 | +2 |
9 | Fatih Karagümrük | 24 | 7 | 7 | 10 | 51 | 47 | 31 | +4 |
10 | Antalyaspor | 25 | 8 | 13 | 4 | 32 | 40 | 28 | -8 |
11 | Alanyaspor | 25 | 7 | 11 | 7 | 35 | 46 | 28 | -11 |
12 | Sivasspor | 25 | 7 | 12 | 6 | 31 | 38 | 27 | -7 |
13 | Kasımpaşa | 25 | 7 | 13 | 5 | 31 | 44 | 26 | -13 |
14 | Gaziantep FK | 25 | 6 | 12 | 7 | 31 | 39 | 25 | -8 |
15 | MKE Ankaragücü | 24 | 7 | 13 | 4 | 27 | 37 | 25 | -10 |
16 | İstanbulspor | 24 | 7 | 14 | 3 | 27 | 48 | 24 | -21 |
17 | Giresunspor | 24 | 5 | 11 | 8 | 23 | 42 | 23 | -19 |
18 | Hatayspor | 24 | 6 | 13 | 5 | 19 | 47 | 23 | -28 |
19 | Ümraniyespor | 25 | 5 | 13 | 7 | 33 | 43 | 22 | -10 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Samsunspor | 27 | 16 | 2 | 9 | 48 | 19 | 57 | +29 |
2 | Eyüpspor | 27 | 16 | 6 | 5 | 34 | 19 | 53 | +15 |
3 | Çaykur Rizespor | 26 | 13 | 3 | 10 | 41 | 20 | 49 | +21 |
4 | Sakaryaspor | 27 | 16 | 10 | 1 | 45 | 34 | 49 | +11 |
5 | Pendikspor | 26 | 13 | 5 | 8 | 40 | 21 | 47 | +19 |
6 | Keçiörengücü | 27 | 13 | 6 | 8 | 44 | 32 | 47 | +12 |
7 | Bodrumspor | 27 | 12 | 9 | 6 | 39 | 28 | 42 | +11 |
8 | Manisa FK | 26 | 11 | 6 | 9 | 37 | 29 | 42 | +8 |
9 | Boluspor | 26 | 11 | 7 | 8 | 32 | 30 | 41 | +2 |
10 | Bandırmaspor | 26 | 11 | 8 | 7 | 40 | 40 | 40 | 0 |
11 | Göztepe | 26 | 11 | 9 | 6 | 26 | 20 | 39 | +6 |
12 | Tuzlaspor | 27 | 8 | 15 | 4 | 31 | 41 | 28 | -10 |
13 | Erzurumspor FK | 26 | 7 | 12 | 7 | 28 | 35 | 25 | -7 |
14 | Altay | 27 | 7 | 12 | 8 | 29 | 36 | 25 | -7 |
15 | Adanaspor | 27 | 6 | 14 | 7 | 32 | 49 | 25 | -17 |
16 | Altınordu | 26 | 5 | 16 | 5 | 22 | 45 | 20 | -23 |
17 | Gençlerbirliği | 26 | 4 | 16 | 6 | 28 | 45 | 18 | -17 |
18 | Denizlispor | 27 | 5 | 17 | 5 | 26 | 47 | 17 | -21 |
19 | Yeni Malatyaspor | 27 | 4 | 16 | 7 | 22 | 54 | 16 | -32 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kocaelispor | 28 | 18 | 3 | 7 | 56 | 25 | 61 | +31 |
2 | Van Spor FK | 28 | 17 | 4 | 7 | 40 | 18 | 58 | +22 |
3 | 1461 Trabzon FK | 28 | 16 | 5 | 7 | 39 | 18 | 55 | +21 |
4 | İskenderunspor A.Ş. | 28 | 16 | 5 | 7 | 41 | 22 | 55 | +19 |
5 | Bucaspor 1928 | 28 | 15 | 4 | 9 | 41 | 17 | 54 | +24 |
6 | Ankara Demirspor | 28 | 15 | 6 | 7 | 47 | 22 | 52 | +25 |
7 | Karacabey Belediye Spor | 28 | 13 | 6 | 9 | 37 | 25 | 48 | +12 |
8 | Zonguldak Kömürspor | 28 | 13 | 10 | 5 | 32 | 30 | 44 | +2 |
9 | Serik Belediyespor | 29 | 12 | 8 | 9 | 43 | 31 | 42 | +12 |
10 | Kırklarelispor | 28 | 8 | 9 | 11 | 24 | 23 | 35 | +1 |
11 | Kırşehir FSK | 28 | 7 | 9 | 12 | 29 | 30 | 33 | -1 |
12 | Kastamonuspor | 29 | 9 | 14 | 6 | 31 | 36 | 33 | -5 |
13 | Fethiyespor | 28 | 9 | 13 | 6 | 29 | 38 | 33 | -9 |
14 | Sarıyer | 28 | 7 | 10 | 11 | 30 | 38 | 32 | -8 |
15 | Etimesgut Belediyespor | 28 | 7 | 11 | 10 | 31 | 39 | 31 | -8 |
16 | Adıyaman FK | 28 | 5 | 15 | 8 | 22 | 43 | 23 | -21 |
17 | Uşak Spor | 28 | 5 | 17 | 6 | 23 | 48 | 21 | -25 |
18 | Balıkesirspor | 28 | 4 | 16 | 8 | 20 | 47 | 17 | -27 |
19 | Diyarbekir Spor | 28 | 2 | 17 | 9 | 18 | 52 | 15 | -34 |
20 | Pazarspor | 28 | 1 | 17 | 10 | 17 | 48 | 13 | -31 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Yeni Mersin İY | 25 | 15 | 3 | 7 | 32 | 14 | 52 | +18 |
2 | Belediye Kütahyaspor | 25 | 12 | 3 | 10 | 38 | 24 | 46 | +14 |
3 | Karaköprü Belediyespor | 25 | 13 | 6 | 6 | 35 | 21 | 45 | +14 |
4 | 52 Orduspor FK | 25 | 13 | 6 | 6 | 38 | 25 | 45 | +13 |
5 | Belediye Derincespor | 25 | 12 | 4 | 9 | 34 | 23 | 45 | +11 |
6 | Nevşehir Belediyespor | 25 | 11 | 6 | 8 | 35 | 28 | 41 | +7 |
7 | Karşıyaka | 25 | 11 | 7 | 7 | 31 | 21 | 40 | +10 |
8 | 1954 Kelkit Bld.Spor | 25 | 7 | 7 | 11 | 21 | 21 | 32 | 0 |
9 | Hacettepe 1945 | 25 | 8 | 11 | 6 | 32 | 34 | 30 | -2 |
10 | Ağrı 1970 Spor | 25 | 7 | 9 | 9 | 19 | 24 | 30 | -5 |
11 | Elazığspor | 25 | 8 | 11 | 6 | 27 | 34 | 30 | -7 |
12 | 1922 Konyaspor | 25 | 8 | 12 | 5 | 27 | 37 | 29 | -10 |
13 | Amasyaspor Futbol Kulübü | 25 | 7 | 11 | 7 | 23 | 32 | 28 | -9 |
14 | Çatalcaspor | 25 | 7 | 12 | 6 | 29 | 33 | 27 | -4 |
15 | Şile Yıldızspor | 25 | 5 | 10 | 10 | 21 | 31 | 25 | -10 |
16 | Edirnespor | 25 | 7 | 16 | 2 | 22 | 36 | 23 | -14 |
17 | Eskişehirspor | 25 | 5 | 13 | 7 | 29 | 46 | 22 | -17 |
18 | Yomraspor | 25 | 4 | 13 | 8 | 19 | 28 | 20 | -9 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
01/04/2023 | Başakşehir FK | vs | MKE Ankaragücü |
01/04/2023 | Trabzonspor | vs | Kayserispor |
01/04/2023 | Galatasaray | vs | Adana Demirspor |
02/04/2023 | Ümraniyespor | vs | Konyaspor |
02/04/2023 | Giresunspor | vs | Alanyaspor |
02/04/2023 | Fenerbahçe | vs | Beşiktaş |
03/04/2023 | İstanbulspor | vs | Fatih Karagümrük |
07/04/2023 | Konyaspor | vs | Antalyaspor |
08/04/2023 | MKE Ankaragücü | vs | İstanbulspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
28/03/2023 | Boluspor | vs | Samsunspor |
28/03/2023 | Altınordu | vs | Denizlispor |
28/03/2023 | Pendikspor | vs | Keçiörengücü |
29/03/2023 | Bandırmaspor | vs | Bodrumspor |
29/03/2023 | Çaykur Rizespor | vs | Manisa FK |
30/03/2023 | Erzurumspor FK | vs | Altay |
30/03/2023 | Sakaryaspor | vs | Eyüpspor |
01/04/2023 | Denizlispor | vs | Göztepe |
01/04/2023 | Samsunspor | vs | Pendikspor |
02/04/2023 | Adanaspor - Boluspor | Adanaspor ligde evindeki son 7 maçında hiç kazanamadı | Boluspor yenilmez |
02/04/2023 | Yeni Malatyaspor - Altınordu | Altınordu ligde deplasmandaki son 8 maçını kaybetti | Yeni Malatyaspor kazanır |
02/04/2023 | Yeni Malatyaspor - Altınordu | Yeni Malatyaspor ligdeki son 6 maçını kaybetti | Altınordu kazanır |
03/04/2023 | Altay - Sakaryaspor | Sakaryaspor ligde deplasmandaki son 5 maçını kazandı | Sakaryaspor kazanır |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
29/03/2023 | Bucaspor 1928 | vs | Uşak Spor |
29/03/2023 | Etimesgut Belediyespor | vs | Van Spor FK |
29/03/2023 | Karacabey Belediye Spor | vs | İskenderunspor A.Ş. |
29/03/2023 | Kastamonuspor | vs | Zonguldak Kömürspor |
29/03/2023 | Kırşehir Futbol Spor Kulübü | vs | Fethiyespor |
29/03/2023 | Kocaelispor | vs | 1461 Trabzon FK |
29/03/2023 | Sarıyer | vs | Balıkesirspor |
29/03/2023 | Serik Belediyespor | vs | Pazarspor |
02/04/2023 | Van Spor FK | vs | Kastamonuspor |
02/04/2023 | Balıkesirspor | vs | Bucaspor 1928 |
02/04/2023 | Diyarbekir Spor - Kocaelispor | Diyarbekir Spor ligdeki son 7 maçında hiç kazanamadı | Kocaelispor yenilmez |
02/04/2023 | Adıyaman FK - Bucaspor 1928 | Bucaspor 1928 ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi | Bucaspor 1928 yenilmez |
02/04/2023 | Adıyaman FK - Bucaspor 1928 | Adıyaman FK ligdeki son 6 maçını kaybetti | Bucaspor 1928 kazanır |
02/04/2023 | Adıyaman FK - Kocaelispor | Adıyaman FK ligdeki son 6 maçını kaybetti | Kocaelispor kazanır |
02/04/2023 | Kırklarelispor - Uşak Spor | Uşak Spor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı | Kırklarelispor yenilmez |
02/04/2023 | Balıkesirspor - Bucaspor 1928 | Bucaspor 1928 ligdeki son 5 maçında hiç kaybetmedi | Bucaspor 1928 yenilmez |
02/04/2023 | İskenderunspor A.Ş. - Etimesgut Belediyespor | İskenderunspor A.Ş. ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi | İskenderunspor A.Ş. yenilmez |
02/04/2023 | Diyarbekir Spor - Karacabey Belediye Spor | Diyarbekir Spor ligdeki son 7 maçında hiç kazanamadı | Karacabey Belediye Spor yenilmez |
02/04/2023 | 1461 Trabzon FK - Kırşehir Futbol Spor Kulübü | 1461 Trabzon FK ligde evindeki son 7 maçında hiç kaybetmedi | 1461 Trabzon FK yenilmez |
02/04/2023 | Balıkesirspor - Bucaspor 1928 | Balıkesirspor ligdeki son 13 maçında hiç kazanamadı | Bucaspor 1928 yenilmez |
02/04/2023 | Pazarspor - Sarıyer | Pazarspor ligdeki son 17 maçında hiç kazanamadı | Sarıyer yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
01/04/2023 | Çatalcaspor | vs | Şile Yıldızspor |
01/04/2023 | Yeni Mersin İdman Yurdu | vs | Belediye Derincespor |
01/04/2023 | Yomraspor | vs | Eskişehirspor |
02/04/2023 | Ağrı 1970 Spor | vs | Hacettepe 1945 |
02/04/2023 | Amasyaspor Futbol Kulübü | vs | Karaköprü Belediyespor |
02/04/2023 | Belediye Kütahyaspor | vs | Nevşehir Belediyespor |
02/04/2023 | Elazığspor | vs | Edirnespor |
02/04/2023 | 1954 Kelkit Bld.Spor | vs | Karşıyaka |
02/04/2023 | 52 Orduspor FK | vs | 1922 Konyaspor |
02/04/2023 | Belediye Kütahyaspor - Nevşehir Belediyespor | Belediye Kütahyaspor ligdeki son 11 maçında hiç kaybetmedi | Belediye Kütahyaspor yenilmez |